အာဆီယံ ပဋိညာဉ်စာတမ်း မူုကမ်း အခဵိန်မီအောင်ရေးဆြဲနေ

အာဆီယံ ဒေသဆိုင်ရာ အစည်းအဝေး ကဵင်းပမည့် ဖိလိပိုငိံိုင်ငံ မနီလ္ဘာမိြႚရြိ ိံိုင်ငံတကာ စည်းဝေးခန်းမဆောင် ရြေႚတြင် အာရြိံြင့် အနောကိံိုင်ငံအလံမဵား လြင့်ပဵံနေသည်ကို ဇူလိုင် ၂၅ရက်နေႛက တြေႚရပုံူဖစ်ပၝသည်။ (Photo: AFP)

လာမဲ့ိံိုဝင်ဘာလမြာ စင်ကာပိူံိုင်ငံမြာ ကဵင်းပမဲ့ အာဆီယံ ိံြစ် ၄၀ေူမာက် ိံြစ်ပတ်လည် ညီလာခံအမီ တငိံိုင်ဖိုႛ ရေးဆြဲနေတဲ့ အာဆီယံ ပဋိညာဉ်စာတမ်း မူုကမ်းထဲမြာ လူႛအခြင့်အရေးူမၟင့်တင်ရေး၊ မကဵြးကေဵာ်ရေးနဲႛ ဒေသတြင်းအာဏာသိမ်းမြတြေ မပေၞပေၝက်ရေးတြေ ပၝဝင်ပၝတယ်။

အာဆီယံ ၁ဝိံိုင်ငံ ကာလုကာရြည် ရေးဆြဲနေတဲ့ ပဋိညာဉ်စာတမ်း မူုကမ်းဟာ ဒေသတြင်း ိံဵကြလီးယားလက်နက်နဲႛ လူတြေ အစုလိုက်အ္ဘပံလြိုက် သေကေဵစေတဲ့ တူခား လက်နက်တြေ ူပန်ႛပြားမနြဲႛ ူပင်ပကဵြးကေဵာ်မြတေကြနေ လု္ဘံခံမြရြရေးလည်း ပၝဝင်ပၝတယ်။ လာမဲ့အပတ် ဖိလစ်ပိုငိံိုင်ငံ မနီလ္ဘာမိြႚတော်မြာကဵင်းပမဲ့ အာဆီယံိံိုင်ငူံခားရေး ဝန်ဋ္ဌကီးမဵားအစည်းအဝေးမြာ စိစစိံိုင်ဖိုႛနဲႛ ဥပဒေရေးရာကိင်္စတြေ အခေဵာသတိံိုင်ရေးအတြက် အဆင်သင့်ူဖစ်အောင် အူငင်းပြားဖြယ် ူင်္ပံနာတေကြို တက်သုတ်႟ိုက်္ဘပီး ေူဖရြင်းနေုကပၝတယ်။ လာမဲ့ိံိုဝင်ဘာလမြာ စင်ကာပူမြာကဵင်းပမဲ့ အာဆီယံ ိံြစ်၄၀ ေူမာက် ိံြစ်ပတ်လည် ညီလာခံမြာ ဒီ ပဋိညာဉ်စာတမ်းကို လက်မြတ်ရေးထိုး အတည်ူပြိံိုင်ဖိုႛလည်း မ္တေွာ်လင့်နေုကတာပၝ။

ပဋိညာဉ်စာတမ်းမူုကမ်းမြာ တူခားိံိုင်ငံတေရြဲ့ူပည်တြင်းရေးကို ဝင်မစြက်ဖက်ရေးဆိုတဲ့ အေူခခံစည်းမဵဉ်းအပၝအဝင် အာဆီယံက လိုက်နာတဲ့ အရင်းခံမူဝၝဒတေကြို ဥပဒေနည်းကဵ စီစဉ်ထားပၝတယ်လိုႛ ဖိလစ်ပိုင် ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီးဌာန ဒုတိယအတြင်းဝန် လူးဝစ်ခ႟ုစ် က ဆိုပၝတယ်။ ဒၝေုကာင့် အာဆီယံဟာ မူတြေ ဘောင်တေကြိုအေူခခံတဲ့ အဖြဲႚအစည်းတရပ် ပို္ဘပီး ပီပီသသ ူဖစ်လာတော့မြာပၝလိုႛလည်း သူကေူပာလိုက်ပၝတယ်။

ဒၝပေမဲ့ လူႛအခြင့်အရေး မြတ်တမ်းမြတ်ရာ သိပ်မကောင်းလတြဲ့ ိံိုင်ငံတြေ ရြိနေတဲ့ အာဆီယံဒေသမြာ လူႛအခြင့်အရေးကာကြယ်ရေးဆိုတာ အထိမခံတဲ့ကိင်္စ ူဖစ်နေတုန်းပၝပဲ။ ဥပမာ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသားတေကြို ူပန်လြတ်မပေးတာ၊ ကတိူပထြားတဲ့ ဒီမိုကရေစီလမ်းူပေူမပုံကို အကောင်အထည်မဖော်တာေုကာင့် အနောကိံိုင်ငံတေသြာမက အာဆီယံ အဖြဲႚဝငိံိုင်ငံတခဵိြႚကပၝ ူပစ်တင် ဝေဖန်နေုကတာပၝ။

ူမန်မာိံိုင်ငံဟာ အာဆီယံ ပဋိညာဉ်စာတမ်း မူုကမ်းရေးဆြဲရေးမြာ လေ့လာသူအဆင့် ကိုယ်စားလြယ်ကိုပဲ စေလြတ်ခဲ့္ဘပီး ဆြေးေိံြးပြဲမြာ တခၝတရံ ဝင်ဆြေးေိံြးတာမဵိြးပဲ ရြိတယ်လိုႛ ပဋိညာဉ်မူဋ္ဌကမ်းရေးဆြဲရေးအဖြဲႚဝင် ဖိလစ်ပိုင် လြတ်တော်အမတ်ဟောင်း ဝီဘရာတို တာနာဒၝ ကေူပာပၝတယ်။

အာဆီယံ ပဋိညာဉ်စာတမ်းမူုကမ်းမြာ အေူခခံလြတ်လပ်ခြင့်တေကြို လေးစားရေး၊ လူႛအခြင့်အရေးတေကြို ကာကြယ်ူမၟင့်တင်ရေးနဲႛ တရားမ္တွတတဲ့ လူဘောင်ူဖစ်ရေးတြေ ပၝဝင်ပၝတယ်။ ဒၝပေမဲ့ အဲဒၝတေအြူပင် အာဏာသိမ်းအစိုးရတေကြို လက်မခံတဲ့ အခဵက်လည်းပၝဝင်တာေုကာင့် ထိုင်းိံိုင်ငံအတြက် ူင်္ပံနာရြိဖြယ် ူဖစ်နေပၝတယ်။

အာဆီယံ ပဋိညာဉ်စာတမ်း မူုကမ်းနဲႛပတ်သက်္ဘပီး လူမြရေးအဖြဲႚအစည်းတခဵိြႚနဲႛ အတိုက်အခံတေကြ အားရကေဵနပ်မမြရြိုကပၝဘူး။ စင်္ဘပိြင်အာဆီယံအဖြဲႚက မိစ် ဒက်ဘီ စတော့ဟတ်က ဒီ မူုကမ်းမြာ ခဵိြႚယြင်းအားနည်းခဵက်တြေ အူပည့်ူဖစ်န္ဘေပီး နောင်မြာ အာဆီယံအဖြဲႚကို အားနည်းတဲ့အဖြဲႚ ူဖစ်သြားစေလိမ့်မယ်လိုႛ ဝေဖန်လိုက်ပၝတယ်။

စင်္ဘပိြင်အာဆီယံအဖြဲႚက မိစ် ဒက်ဘီ စတော့ဟတ်နဲႛ အာဆီယံ ပဋိညာဉ်စာတမ်း မူုကမ်းရေးဆြဲရေး အဖြဲႚမြာ ပၝဝင်သူတဦး ူဖစ်တဲ့ လြတ်တော်အမတ်ဟောင်း ဝီဘရာတို တာနာဒၝကို RFA ဝၝရြင်တန် ႟ုံးခဵြပ်မြ ဦးတင်အောင်ခိုင်က ဆက်သြယ်မေးူမန်းထားပၝတယ်။

• ဆက်သြယ်မေးူမန်းခဵက်။
• Download story audio