မီဒီယာ စာနယ်ဇင်း လြတ်လပ်ခြင့်မရြိဆုံး ိံိုင်ငံမဵားစာရင်းမြာ ူမန်မာ ဒုတိယစြဲ

ပဵဉ်းမနားသိုႛ ူမန်မာစစ်အစိုးရ ေူပာင်းေ႟ြႚ ႟ုံးစိုက်တော့မည့် သတင်းကို ၂၀၀၅ ိံိုဝင်ဘာ ၈ရက်နေႛ က ရန်ကုန်္ဘမိြႚတြင် ဖတ်႟ြနေုကသူမဵား။ သတင်းလြတ်လပ်ခြင့် ကင်းမဲ့ရာတြင် ူမန်မာိံိုင်ငံသည် ဒုတိယ အဆိုးဝၝးဆုံး တိုင်းူပည်ူဖစ်သည်။ (Photo: AFP) ပုံဋ္ဌကီးုကည့်လိုလ္တွင်။

မေလ ၃ ရက်နေႛ ဗုဒ္ဌဟူးနေႛဟာ ကမႝာပေၞက လူသားတိုင်း မိမိတိုႛ ဆ္ဋိံအူမင်ကို လြတ်လပ်စြာ ထုတ်ဖော် ရေးသားခြင့် ရြိတယ်ဆိုတာကို အလေးထား သတိပေးတဲ့ စာနယ်ဇင်း လြတ်လပ်ခြင့်ကို အထိမ်းအမြတ်ူပတြဲ့ စာပေလြတ်လပ်ခြင့်နေႛ ူဖစ်ပၝတယ်။

ကမ္တာ့ စာပေလြတ်လပ်ခြင့်နေႛ အထိမ်းအမြတ်အူဖစ် အမေရိကနိံိုင်ငံ နယူးယောက်ူမိြႛမြာ အေူခစိုက်တဲ့ CPJ ခေၞ စာနယ်ဇင်းသမား ကာကြယ်စောင့်ရြောက်ရေး ကော်မတီအဖြဲႛုကီး စာနယ်ဇင်း မီဒီယာ လြတ်လပ်ခြင့် အပိတ်ပင်ဆုံး ၁၀ ိံိုင်ငံစာရင်းကို မေလ ၂ရက်၊ အဂဿၝနေႛမြာ ထုတ်ူပန် ေုကူငာလိုက်ပၝတယ်။

အဲဒီ သတင်းစာလြတ်လပ်ခြင့် အပိတ်ပင်ဆုံး ၁၀ ိံိုင်ငံ စာရင်းမြာ ေူမာက်ကိုရီးယား ိံိုင်ငံက နံပၝတ် ၁ ဖော်ူပခံရူပီး၊ ိံိုင်ငံတော် အေးခဵမ်းသာယာရေးနဲႛ ဖြံႛူဖိြးရေးကောင်စီ အုပ်ခဵြပ်နေတဲ့ ူမန်မာိံိုင်ငံက နံပၝတ် ၂ အဆိုးဝၝးဆုံးနေရာမြာ ဖော်ူပခံရပၝတယ်။

ကမ္တာ့ ိံိုင်ငံပေၝင်း ၁၀၀ ကေဵာ်က သတင်းစာလြတ်လပ်ခြင့် ခဵိြးဖောက်နေတာတေကြို စောင့်ုကည့် လေ့လာနေတဲ့ င်္ဃဲ အဖြဲႛုကီးဟာ အစိုးရက သတင်းမီဒီယာတေကြို လက်ဝၝးုကီးအုပ်ခဵြပ်ကိုင်ထားတာနဲႛ ပုဂ္ဂလိက ရေဒီယို အသံလြင့်တာတေကြို ုကားကနေ အသံဖဵက် ေိံြာင့်ယြက်တာတြေ အပၝအဝင် သတင်းလြတ်လပ်ခြင့်ခဵိြးဖောက်မြ ၁၇ ခဵက်နဲႛ တိုင်းတာူပီး စာရင်းူပစြုခဲ့တာူဖစ်ပၝတယ်။

ဒီ အဆုံးဝၝးဆုံး ၁၀ ိံိုင်ငံဟာ အစိုးရက သတင်းမီဒီယာတေကြို ုကီးုကီးမားမား လက်ဝၝးုကီးအုပ် ခဵြပ်ကိုင်ထားတဲ့ ိံိုင်ငံတြေူဖစ်သလို၊ လက်ရြိအာဏာမြာ ူမဲနေစေဖိုႛ အစိုးရကို ဆန်ႛကဵင်တဲ့ ရေးသားေူပာဆိုမတြိုင်းကို ဖိံြိပ်ဖိုႛ သတင်းမီဒီယာတေကြို ထိန်းခဵြပ်ထားတဲ့ အာဏာရြင်တြေ အုပ်စိုးတဲ့ ိံိုင်ငံတေလြည်းူဖစ်တယ်လိုႛ CPJ အဖြဲႛုကီးရဲ့ အမြဆောင်အရာရြိခဵြပ် မင်္စစ် အန် ကူးပၝးက ေူပာုကားပၝတယ်။

ဒီ ၁၀ ိံိုင်ငံမြာ အစိုးရဟာ ူပည်သူလူထု အကဵိြးစီးပြားကို လုံးဝ မငဲ့ကြက်ပဲ အစိုးရဝၝဒနဲႛ ဆန်ႛကဵင်တဲ့ ရေးသားခဵက်တေကြို တစိုးတစိမြ ခြင့်လြတ် သည်းခံတာမရြိုကေုကာင်း ေူမာက်ကိုရီးယား မီဒီယာတေမြြာ ိံိုင်ငံမြာ မိုးခေၝင်ရေရြား ကပ်ဆိုက်တာကို ရေးသားမြ လုံးဝမရြိစေတာနဲႛ ူမန်မာူပည်မြာ ဆူနာမီ ဒုက္ခဘေးကဵခဲ့တဲ့အပေၞ လုံးဝ ရေးသားခြင့်မူပခြဲ့တာတေကြို ဥပမာပေး ေူပာုကားပၝတယ်။

ူမန်မာိံိုင်ငံက သတင်းစာလြတ်လပ်ခြင့် ဆိုးဝၝးမြ သုံးသပ်ဖော်ူပခဵက်မြာ ၂၀၀၅ခိုံြစ် ဇြန်လ ၄ ရက်က အစိုးရပိုင် သတင်းစာတေမြြာ သတင်း အသံလြင့်မြတေမြြာ အူပသြဘောဆောင်ုကဖိုႛ အမည်နဲႛ အစိုးရရဲ့ မီဒီယာအပေၞ သဘောထားကို ဖော်ူပူပီး စာနယ်ဇင်းတေကြို သတိပေးခဲ့တာနဲႛ ၂၀၀၅ခိုံြစ်၊ မေလက မ္ဈိံလေးူမိြႚမြာ အစိုးရက ဂုဏ်ယူဝင့့်ကားစြာ ကဵင်းပတဲ့ အာဆီယံသုကဿန်ပြဲတော်ကနေ ဗီယက်နမိံိုင်ငံက မပၝဝင်တော့ပဲ ိုံတ်ထြက်သြားတာကို သတင်းရေးသား ဖော်ူပခဲ့လိုႛ အာဏာပိုင်တေကြ The Voice သတင်းဂဵာနယ်ကို တပတ် ပိတ်ပင်ခဲ့တာတေကြို အဆိုးဆုံး နမူနာအူဖစ် ဖော်ူပထားပၝတယ်။

၂၀၀၅ ခိုံြစ်နဲႛ ဒီံြစ် ိံြစ်ဦးပိုင်း ူမန်မာိံိုင်ငံက စာနယ်ဇင်းလြတ်လပ်ခြင့် အေူခအနေကို ူပန်ုကည့်ရင် စစ်အစိုးရဟာ စာပေလြတ်လပ်ခြင့်တေကြို ပိုမို ဖိံြိပ်ခဵြပ်ခဵယ်လာတဲ့အူပင် ဓာတ်ပုံ၊ ရုပ်ရြင်၊ ဂီတ၊ အ္ဘငိမ့်သဘင်၊ အင်တာနက်သုံးစြဲတာတေနြဲႛ ိံိုင်ငံတကာနဲႛ အသြားအူပန်ရေးနေတဲ့ ပေးစာတေပြၝ တင်းတင်းကဵပ်ကဵပ် ခဵြပ်ခဵယ်လာတာကို တြေႛရပၝတယ်။

ဒၝ့အူပင် ၂၀၀၅ ခိုံြစ်နဲႛ ၂၀၀၆ ိံြစ်ဦးမြာ စာနယ်ဇင်းသမားတေကြို ဖမ်းဆီးတာ ထောင်ဒဏ် အူပစ်ပေးတာ၊ ခေၞယူဋ္ဌကိမ်းမောင်းတာနဲႛ အုပ်စုဖြဲႚ သြေးထိုးတာတေကြိုပၝ လုပ်လာတာကို တြေႛရတယ်လိုႛလည်း ူပည်တြင်းက စာနယ်ဇင်းသမားတေကြ ေူပာုကပၝတယ်။

CPJ ရဲ့ စာနယ်ဇင်းမီဒီယာ လြတ်လပ်ခြင့် ပိတ်ပင်မြ အဆိုးဝၝးဆုံး ၁၀ ိံိုင်ငံမြာ ေူမာက်ကိုရီးယားနဲႛ ူမန်မာူပီးရင် ဘီလာရုစ်၊ ကဵြးဘား၊ အီကေတြိုရီရယ် ဂီနီ၊ အီရစ်ထရီယား၊ လစ်ဗဵားစတဲ့ ိံိုင်ငံတြေ ပၝဝင်ပၝတယ်။

ဒီံိုင်ငံတေကြ ူပည်သူတေဟြာ ကမ္တာုကီးနဲႛ အမြန်တကယ် အထီးကဵန်နေုကရသူတြေူဖစ်ူပီး စာနယ်ဇင်း မီဒီယာ ကန်ႛသတ်တဲ့ ဥပဒေတြေ၊ ေုကာက်ရြႛံမြ၊ ေူခာက်လြန်ႛမြတေအြသုံးူပကြာ သတင်းအခဵက်အလက်နဲႛ မီဒီယာကို ခဵြပ်ကိုင် ူခယ်လြယ်နေတဲ့ အုပ်ခဵြပ်သူ အစိုးရတြေ လက်အောက်မြာ ပုံစံနဲႛ နေထိုင်နေုကရေုကာင်း မင်္စစ် အန် ကူးပၝးက ေူပာုကားခဲ့ပၝတယ်။

မေလ ၃ ရက်နေႛ ကမ္တာ့စာနယ်ဇင်းလြတ်လပ်ခြင့်နေႛမြာ ၂၀၀၅ ခိုံြစ်နဲႛ ဒီံြစ် ိံြစ်ဆန်းပိုင်းထိ ူမန်မာိံိုင်ငံ စာနယ်ဇင်း လြတ်လပ်ခြင့် ပိတ်ပင်ခံရတာတေနြဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး RFA သတင်းထောက် ကိုဂေဵက စုစည်း တင်ူပထားတာကိုလည်း နားထောငိံိုင်ပၝတယ်။

• ကိုဂေဵ၏စုစည်းတင်ူပခဵက်
• Download story audio