အာဆီယံ ပဋိညာဉ်စာတမ်း လက်မြတ်ရေးထိုး အတည်ူပလြိုက်္ဘပီ

အာဆီယံိံြင့် အရြေႚအာရြိံိုင်ငံမဵားမြ ခေၝင်းဆောင်မဵား (ဝဲမယြာ) အင်ဒိုနီးရြား သမတ၊ လာအို သမတ၊ မလေးရြား ဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ်၊ ဖိလစ်ပိုင် သမတ၊ တရုတ်ဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ်၊ ဂဵပန်ဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ်၊ စကဿာပူဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ်၊ တောင်ကိုရီးယား သမတ၊ ထိုင်းဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ်၊ ူမန်မာဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ်၊ ဗိယက်နမ် ဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ်၊ ဘရိူံိုင်းဘုရငိံြင့် ကမ္တောဒီးယား ဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ်တိုႛအား အာဆီယံိံြင့် ၃ိံိုင်ငံ ၁၀ဋ္ဌကိမ်ေူမာက် အစည်းဝေးမတိုင်မြီ တြေႛရပုံူဖစ်ပၝသည်။ (Photo: AFP)

အရြေႚတောင်အာရအြသင်းဋ္ဌကီးရဲႚ ပဋိညာဉ် စာခဵြပ်ကို ဒီကနေႚ အဂဿၝနေႚမြာ လက်မြတ်ရေးထိုးလိုက်္ဘပီူဖစ်ပၝတယ်။

အာဆီယံ စီးပြားရေးအင်အားစု တခုအူဖစ် ထူထောင်ဖိုႚ ရည်ရြယ်ခဵက်တေနြဲႛ အာဆီယံအသင်းဋ္ဌကီးရဲႚ အေူခခံစည်းမဵဉ်း သဘောဆန်တဲ့ အာဆီယံ ပဋိညာဉ် သဘောတူစာခဵြပ်ကို အာဆီယံ ခေၝင်းဆောင်တေကြ ၁၃ ဋ္ဌကိမ်ေူမာက် ထိပ်သီး အစည်းဝေးပဲမြြာ လက်မြတ်ရေးထိုးခဲ့ုကတာ ူဖစ်ပၝတယ်။

ူမန်မာစစ်အစိုးရ ူင်္ပံနာေုကာင့် အာဆီယံရြေႚဆက် သြားရမယ့်အရေး အဟန်ႚအတားအူဖစ် ္ဘခိမ်းေူခာက်မြတြေ ရြိနေတဲ့ ုကားထဲမြာ အခုလို လက်မြတ်ရေး ထိုးခဲ့ုကတာူဖစ်ပၝတယ်။

ဒီစာခဵြပ်ဟာ ဒေသတြင်း ဒီမိုကရေစီရေးနဲႚ လူႚအခြင့်အရေး ဆိုင်ရာ ကိင်္စရပ်တေအြပေၞ အေူခခံသဘောတူညီခဵက်တြေ ပၝဝင်ပၝတယ်။

ဒီသဘောတူညီခဵက် ပဋိညာဉ်စာခဵြပ်ဟာ အဖဲြႚဝင် အားလုံး အတြက် အကဵိြးူဖစ်ထြန်းမြာ ူဖစ်သလို၊ ဒေသတြင်း ူဖစ်ပေၞနေတဲ့ ူင်္ပံနာတေနြဲႚ အခြင့်အလမ်းတြေ ကိုလည်း ေူဖရြင်းပေးိံိုင်မြာ ူဖစ်တယ်လိုႚ အင်ဒိုနီးရြား သမတ စူစီလိုဘန်ဘန်း ယူရိုယိိုံိုက လက်မြတ်ထိုး္ဘပီးနောက် ေူပာဆိုခဲ့ပၝတယ်။

ူမန်မာဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ် ဗိုလ်ခဵြပ်ဋ္ဌကီးသိန်းစိန်ကတော့ အခမ်းအနား တလ္တေွာက်လုံး မဵကိံြာရတြည်တည်နဲႛ မသက်မသာ ရြိနေခဲ့္ဘပီး၊ အူခားခေၝင်းဆောင်တြေ ုကားထဲမြာ ဖိလစ်ပိုင်သမတ ဂလိုရီရာအာယိုယို တယောက်ထဲပဲ ူပြံးူပံြးရြင်ရြင် အမူအရာနဲႚ တြေႚရတယ်လိုႚ သတင်းတေမြြာ ဖေၞူပုကပၝတယ်။

အာဆီယံအနေနဲႚ ူမန်မာိံိုင်ငံက ေူခအနေတေကြို ဒီထက်ပို္ဘပီး မဆောင်ရြက်ဘူးဆိုရင်တော့ အာဆီယံရဲႚ လြတ်လပ်စြာကုန်သြယ်ရေး အစီအစဉ်ကို ထိခိုကိံိုင်တယ်လိုႚ အမေရိကန်က သတိပေး ထားပၝတယ်။

ဖိလစ်ပိုငိံိုင်ငံကလည်း ူမန်မာိံိုင်ငံအနေနဲႚ ဒီမိုကရေစီဖေၞဆောင်ရေးတြေ မလုပ်ဘူးဆိုရင် အာဆီယံ စာခဵြပ်ကို လိုက်နာဖိုႚ ဖိလစ်ပိုင် ကြန်ကရက်လြတ်တော် အနေနဲႚ သဘောတူညီံိုင်မြာ မဟုတ်ဘူးလိုႚ ဖိလစ်ပိုင်သမတ ဂလိုရီရာ အာရိုယိုက အစောပိုင်းက ေူပာခဲ့ပၝတယ်။

အာစီယံ ပဋိညာဉ်စာတမ်း လက်မြတ်ထိုးတာနဲႚအတူ အာဆီယံဒေသတြင်း ဥရောပသမဂ္ဂပုံစံ လြတ်လပ်စြာ ကုန်သြယ်ရေး မူုကမ်းကိုလည်း လက်မြတ်ရေးထိုးခဲ့ ုကပၝတယ်။

အာဆီယံ ပဋိညာဉ်စာတမ်းနဲႚအတူ လူႚအခြင့်အရေးနဲႚ ဒီမိုကရေစီရေး ဆိုတာတေကြို ေူပာဆိုလာပေမယ့်၊ တခဵိန်ထဲမြာပဲ အာဆီယံရဲႚ အေူခခံမူ တခုူဖစ်တဲ့ ူပည်တြင်းရေး ဝင်ရောက် မစြက်ဖက်ရေးမူကိုလည်း ဆက်လက်ူပဌာန်းထားပၝတယ်။

အစောပိုင်းကတော့ အဖဲြႛဝငိံိုင်ငံတြေ စည်းမဵဉ်း ခဵိြးဖေၝက်ရင် အူပစ်ပေးအရေးယူဖိုႚ လိုအပ်ရင် ထုတ်ပစ်ဖိုႚ အထိ သတ်မြတ်ခဲ့ပေမယ့် အခုအခၝမြာတော့ စည်းမဵဉ်း ခဵိြးဖေၝက်မြတေအြတြက် အာဆီယံထိပ်သီး ခေၝင်းဆောင်တေကြ ဆုံးူဖတ်မယ်လိုႚ ူပင်ဆင်ထားပၝတယ်။