အမေရိကနိံြင့် အီးယူထိပ်သီးအစည်းအဝေးမြာ ူမန်မာ့အရေးဆြေးေိံြး

အမေရိကန် သမတ ဂေဵာ့ခဵ် ဒဘလဵြ ဘုြရ် (ယာ)သည် ဂဵာမနီ ဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ် အင်ဂဲလာ မာကယ်လ်(ဝဲ)ိံြင့် အီးယူ ကော်မရြင် ဥက္ကှူ ဟိုဆေ မနိံဵယြယ်လ် ဘာ႟ိုဆို (ပုံတြင်မပၝ) တိုႛကို ဧ္ဘပီ ၃၀ရက်နေႛက အိမ်ူဖြတော်တြင် တြေႚဆုံ ဆြေးေိံြးနေပုံ ူဖစ်ပၝသည်။ ဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ် မာကယ်လ်၏ ဂဵာမနီံိုင်ငံသည် ဥရောပ သမဂ္ဂ (EU)ိံြင့် စက်မထြိပ်သီး ၈ိံိုင်ငံ (G8)တိုႛ၏ အလြည့်ကဵ သဘာပတိ ူဖစ်သည်။ (Photo: AFP)

ဝၝရြင်တန်္ဘမိြႚတော်မြာ ဧ္ဘပီလ ၃၀ရက် တနလဿာနေႛက ကဵင်းပတဲ့ အမေရိကန်ူပည်ထောင်စု နဲႛ အီးယူ ခေၞ ဥရောပသမဂ္ဂ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမြာ ူမန်မာ့အရေး ဆြေးေိံြးုကပၝတယ်။ အမေရိကန်ူပည်ထောင်စု အိမ်ူဖြတော်က ထုတ်ူပန်တဲ့ ထိပ်သီးစည်းဝေးပြဲရဲ့ ိံိုင်ငံရေး အစီရင်ခံစာမြာလည်း ူမန်မာ့အရေးဆြေးေိံြးခဵက်တခဵြိႚကို တရားဝင် ထည့်သြင်း ဖော်ူပထားပၝတယ်။ အမေရိကန်သမတ မင်္စတာ ဘုြရ်နဲႛ အီးယူခေၝင်းဆောင်တြေ ကိုယ်တိုင် ဒီထိပ်သီးစည်းပြဲမြာ တက်ရောက် ဆြေးေိံြးုကတာူဖစ်ပၝတယ်၊

ူမန်မာိံိုင်ငံက အေူခအနေတြေ တိုးတက်ကောင်းမြန်ရေးအတြက် ဘာတြေ လုပ်ဆောငိံိုင်မလဲဆိုတာကို အမေရိကန်ူပည်ထောင်စုနဲႛ အီးယူအဖြဲႚ ဆက်ဆံရေး အဆင့်အသီးသီးမြာ အလေးအနက် ဆြေးေိံြးညၟိံြိင်း အူမင်ဖလြယ် သြားုကမယ်လိုႛ သမတအိမ်ူဖြတော်က ထုတ်ူပန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမြာ ဖော်ူပပၝတယ်။

္ဘပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၆ ခိုံြစ်အတြင်းကလည်း ူမန်မာ့အရေး ေူဖရြင်းဖိုႛ အမေရိကန်နဲႛ အီးယူ ပူးတြဲ္ဘပီး ူမန်မာ့အရေး အောင်အောင်ူမင်ူမင် ဆောင်႟ြက်ခဲ့တာတြေ ရြိပၝတယ်။ အထူးသူဖင့် ၂၀၀၆ ခိုံြစ် ိံိုဝင်ဘာလအတြင်းက ကုလသမဂ္ဂ အထြေထေညြီလာခံ တတိယကော်မတီ ူမန်မာ့အရေး ဆုံးူဖတ်ခဵက်ကို အမေရိကန်နဲႛ အီးယူတိုႛက ပူးတြဲတာဝန်ခံ တင်သြင်းခဲ့ပၝတယ်။

ဒီကုလသမဂ္ဂ ဆုံးူဖတ်ခဵက်မြာ ူမန်မာိံိုင်ငံတြင်း လူႛအခြင့်အရေး ခဵြိးဖောက်မြတေကြို ရပ်ဆိုင်းဖိုႛ၊ တိုင်းရင်းသားတေအြပေၞ ထိုးစစ်ဆင်နေတာတေကြို ရပ်ဆိုင်းဖိုႛ၊ ၂၀၀၃ ခိုံြစ် ဒီပဲယင်း တိုက်ခိုက်မနြဲႛပတ်သက်္ဘပီး လြတ်လပ်တဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမြတြေ လုပ်ဖိုႛ၊ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်အပၝအဝင် ိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသားတြေ ူပန်လြတ်ပေးဖိုႛ စသူဖင့် ပၝဝင်္ဘပီး ကုလသမဂ္ဂအထြေထြေ ညီလာခံက အတည်ူပခြဲ့ပၝတယ်။

အမေရိကန်နဲႛ အီးယူ ထိပ်သီးအစည်းဝေး အစီရင်ခံစာမြာ ပၝဝင်တဲ့ နောက်တခဵက်ကတော့ အီးယူအဖြဲႚအနေနဲႛ အီးယူ-အာဆီယံ ASEM ထိပ်သီးအစည်းဝေးကို အသုံးူပ္ဘြပီး ူမန်မာစစ်အစိုးရကို ဖိအားပေးရေး လုပ်ဆောင်တဲ့ ကိင်္စပၝပဲ။ ူမန်မာိံိုင်ငံတြင်း ိံိုင်ငံရေး လုပ်ငန်းစဉ်တေမြြာ ိံိုင်ငံရေးအင်အားစု အားလုံး ပၝဝင်ရေးနဲႛ ဒီမိုကရေစီ ူပြူပင်ေူပာင်းလဲရေးအတြက် တိကဵတဲ့ အခဵိန်ဇယားပေၞပေၝက်ရေးအတြက် အီးယူက ူမန်မာစစ်အစိုးရကို ဖိအားပေးနေတယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။

ဒီ အမေရိကန်-အီးယူ ထိပ်သီးအစည်းဝေးပြဲမြာ အိုံူမလြက်နက် မူပန်ႛပြားရေးကိင်္စ၊ အုကမ်းဖက်မြ ဆန်ႛကဵင်တိုက်ဖဵက်ရေးကိင်္စ၊ အီရတ်နဲႛ အာဖဂနင်္စတန်စတဲ့ ကိင်္စရပ် အမဵားအူပားကို ဆြေးေိံြးုကပၝတယ်။ ကမႝာ့ရေးရာတေကြို ေူဖရြင်းိံိုင်ဖိုႛ အတြက် အမေရိကန်နဲႛ အီးယူ ပိုမို ပူးပေၝင်းဆောင်႟ြက်ရေးလိုအပ်တယ်လိုႛ ိံြစ်ဖက်စလုံး ေူပာဆိုကပၝတယ်။