ူမန်မာိံြင့် တ႟ုတ်၏ လူႛအခြင့်အရေးခဵိြးဖောက်မြ မီးမောင်းထိုးဖော်ူပ

နအဖ စစ်တပ်၏ ပစ်ခတ်မြေုကာင့် ဒဏ်ရာ ရရြိထားသူကို ထမ်းပိုး၍ အသက်လု ထြက်ေူပးနေရသော ကရင် ႟ြာသားမဵား။ စစ်အစိုးရ၏ လူႛအခြင့်အရေး ခဵိြးဖောက်မမြဵားကို အမေရိကန် ိံိုင်ငူံခားရေး ဝန်ဋ္ဌကီးဌာနက အလေးပေး ဖော်ူပထားပၝသည်။ (Photo: Free Burma Rangers) ပုံဋ္ဌကီးုကည့်လိုလ္တွင်။

အမေရိကန် ိံိုင်ငူံခားရေး ဝန်ဋ္ဌကီးဌာနက မတ်လ ၆ရက် အဂဿၝနေႛက ထုတ်ူပန်လိုက်တဲ့ ၂၀၀၆ခိုံြစ် လူႛအခြင့်အရေး အစီရင်ခံစာမြာ ခၝတိုင်းလိုပဲ ူမန်မာနဲႛ တ႟ုတိံိုင်ငံတိုႛကို အထူး အသားပေး ဖော်ူပထားတယ်လိုႛ သိရပၝတယ်။

အမေရိကန် ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီးဌာနရဲ့ ၂၀၀၆ခိုံြစ် လူႛအခြင့်အရေး အစီရင်ခံစာမြာ တ႟ုတိံိုင်ငံရဲ့ လူႛအခြင့်အရေးမြတ်တမ်းက ပိုမိုဆိုး႟ြားလာန္ဘေပီး ူမန်မာိံိုင်ငံကတော့ အဓမ္ထ ကဵင့်ုကံတာတြေ၊ ညၟဉ်းပန်း ိံြိပ်စက်တာတြေ၊ ဖိံြိပ်ခဵြပ်ခဵယ်တာတြေ စတဲ့ ရက်စက် ုကမ်းတမ်းတဲ့ မတရားအုပ်ခဵြပ်မြ ဆိုတာမြာပဲ စြဲ္ဘမဲလိုႛနေပၝတယ်။

မုကာခင်က ကုလသမဂ္ဂ လု္ဘံခံြရေးကောင်စီမြာ အမေရိကန်ရဲ့ ူမန်မာ့အရေး အဆိုတင်သြင်း ခဵက်ကို တ႟ုတ်နဲႛ ႟ုရတြိုႛက ဗီတိုသုံးပယ်ခဵ္ဘပီးခဲ့တဲ့နောက် ူမန်မာစစ်အစိုးရအပေၞ ဝေဗန်ခဵက်တြေ ူပင်းထန်လာပၝတယ်။ နအဖစစ်အစိုးရဟာ သူႛအာဏာတည်္ဘမဲရေး အတြက် ကြပ်မဵက်စီရင်တာတြေ၊ အဓမ္ထကဵင့်တာတြေ၊ ိံိြပ်စက်ညၟဉ်းပန်းတာတြေ၊ လက်လြတ်စပယ် ဖမ်းဆီးတာတြေ၊ အထူးသူဖင့် တိုင်းရင်းသား႟ြာတေကြို အဓမ္ထ ေူပာင်းေ႟ြႚတာတေကြို တိုးခဵဲႚ လုပ်ဆောင်နေတယ်လိုႛ အစီရင်ခံစာက ဆိုပၝတယ်။

စစ်အစိုးရရဲ့ ရက်စက်မြ၊ မတော်မတရား အုပ်ခဵြပ်မြေုကာင့် အိမ်နီးခဵင်းိံိုင်ငံတေဆြီကို ဒုက္ခသည်တြေ အုံနဲႛကဵင်းနဲႛ ထြက်ေူပးလာုကရ၊ ကူးစက်ရောဂၝတြေ ူပန်ႚပြားလာရ၊ မူးယစ်ဆေးဝၝးနဲႛ လူမြောင်ခိုတြေ ပေၞပေၝက်လာရတယ်လိုႛလည်း အစီရင်ခံစာမြာ ဖော်ူပထားပၝတယ်။

အမေရိကန်ရဲ့ တ႟ုတ်ူပည် လူႛအခြင့်အရေး မြတ်တမ်းကလည်း ညံ့ဖဵင်းနေတာပၝပဲ။ တခဵိြႚနေရာတေမြြာ အတော်ကို ယိုယြင်းဆိုး႟ြားတယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။ စာနယ်ဇင်းသမားတြေ၊ စာရေးဆရာတြေ၊ တရားခံရြေႚနေတေကြို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းတာ၊ ေိံြာင့်ယြက် ဒုက္ခပေးတာတြေ တိုးတက် မဵားူပားနေတယ်လိုႛ ဖော်ူပထားပၝတယ်။

အမေရိကန်အနေနဲႛ ေူမာက်ကိုရီးယားကိုလည်း ိံဵကြလီယာလက်နက် ဖဵက်သိမ်းရေးကိင်္စ ညၟိံိြင်းနေပေမဲ့ ကမႝာမြာ အထီးကဵန်အူဖစ်ဆုံး၊ အဖိံြိပ်ဆုံး ိံိုင်ငံတိံိုင်ငံအူဖစ် သတ်မြတ်ဖော်ူပထားတာပၝ။ အမေရိကန်ရဲ့ လူႛအခြင့်အရေး အစီရင်ခံစာထဲမြာ ထိုင်းိံိုင်ငံလည်း ပၝဝင်နေပၝတယ်။ ထိုင်းမြာ ဝန်ဋ္ဌကီးခဵြပ်ဟောင်း တပ်ခ်ဆင် ရြင်နာဝပ် လက်ထက်က စတင်ခဲ့တဲ့ လူႛအခြင့်အရေး ဆိုင်ရာူင်္ပံနာတေဟြာ သူႛကို စစ်တပ်က အာဏာသိမ်း ူဖြတ်ခဵလိုက်ပေမဲ့ အခုထက်တိုင် အထင်အရြား ဆက်ူဖစ်နေဆဲပဲလိုႛ ဆိုပၝတယ်။ မသကဿာသူတြေ၊ ူပစ်မကြဵြးလြန်သူတြေ၊ ပၝဝင် ပတ်သက်သူတေအြပေၞ ူပစ်မနြဲႛမမ္တွတဲ့ ူပစ်ဒဏ်ပေးတာတြေ၊ တရားလက်လြတ် သတ်ူဖတ်တာတြေ ရြိနေတယ်လိုႛ ဖော်ူပထားပၝတယ်။

အမေရိကန်ရဲ့ အုကမ်းဖက်မြ တိုက်ဖဵက်ရေး မဟာမိတ်ူဖစ်တဲ့ ပၝကင်္စတနိံိုင်ငံကိုလည်း လြတ်လြတ်လပ်လပ် လြပ်ရြားသြားလာခြင့်၊ ေူပာဆိုခြင့်၊ ဖြဲႚစည်းစု႟ုံးခြင့်နဲႛ ဘာသာရေး လြတ်လပ်ခြင့်မရြိတဲ့ ိံိုင်ငံအူဖစ် ဖော်ူပထားပၝတယ်။

အခြင့်အာဏာကို မတရား အလြဲသုံးစားူပတြာတေဟြာ အာရတြခြင်မြာ ထူေူပာလတြယ်လိုႛ အစီရင်ခံစာက ဆိုလိုက်္ဘပီးတော့ ပၝကင်္စတန်၊ အာဖဂန်နင်္စတန်၊ ေူမာက်ကိုရီးယားနဲႛ ဗီယက်နမ် ိံိုင်ငံတေရြဲ့ အေူခခံ လြတ်လပ်ခြင့်တေအြတြက် စိုးရိမ်ေုကာင်းလည်း ဖော်ူပထား ပၝတယ်။