ကလေးစစ်သားလြတ်ေူမာက်ရေး လူႛအခြင့်အရေးအဖြဲႚဋ္ဌကိြးပမ်း

နေူပည်တော် စစ်ရေးူပကြင်းတြင် ခဵီတက်လာသော စစ်သားမဵား ူဖစ်ပၝသည်။ ူမန်မာိံိုင်ငံတြင် ကလေးစစ်သား ၇၀,၀၀၀ခန်ႛ ရြိံိုင်ေုကာင်း လူႛအခြင့်အရေး စောင့်ုကည့်ရေးအဖြဲႚဋ္ဌကီးက ခန်ႛမြန်းထားသည်။ (Photo: AFP)

အသက် ၁၃ ိံြစ်အ႟ြယ်မြာ ကလေးစစ်သားအူဖစ် တပ်ထဲ အတင်းအကဵပ်ဝင်ရောက်ခဲ့ရ္ဘပီး တပ်မတော်က ထြက်ေူပးတဲ့အတြက် အသက် ၁၅ ိံြစ်အ႟ြယ်ကတည်းက ဖမ်းဆီးခံရ္ဘပီး အခု သံတြဲအကဵဉ်းထောင်မြာ အကဵဉ်းကဵနေတဲ့ ကလေးစစ်သားတဦး လြတ်ေူမာက်ရေးအတြက် ူမန်မာအာဏာပိုင်တေကြို မေတ္ဇာရပ်ခံတောင်းဆိုုကဖိုႛ လူႛအခြင့်အရေးလြပ်ရြားသူတေကြို ဟောင်ကောင်အေူခစိုက် အာရြ လူႛအခြင့်အရေးကော်မရြင်က ဒီကနေႛ ဇန်နဝၝရီ ၃၀ရက်မြာ ပန်ုကားလိုက်ပၝတယ်။

အာရလြူႛအခြင့်အရေးကော်မရြင် AHRC အနေနဲႛ ူမန်မာိံိုင်ငံ သံတြဲအကဵဉ်းထောင်မြာ တပ်ကထြက်ေူပးတဲ့အမနြဲႛ ၁၅ ိံြစ်သားကတည်းက စစ်ခုံ႟ုံးတခုကနေ ထောင်ဒဏ်ခဵခံထားရတဲ့ ကလေးစစ်သား ကိုပိုင်္ဘဖိြးအောင်ရဲ့ အမကြို အခဵက်လက် အထောက်အထား ခိုင်ခိုင်မာမာနဲႛ ရရြိထား္ဘပီး သူလြတ်ေူမာက်ရေးအတြက် ဝိုင်းဝန်းတောင်းဆိုုကဖိုႛ ပန်ုကားလိုက်တာပၝ။

ဒီကလေးစစ်သားအမနြဲႛ ပတ်သက်လိုႛ AHRC ေူပာခြင့်ရပုဂ္ဂြိလ်က RFAကို အခုလိုေူပာူပပၝတယ်။

သူဟာ စစ်သားအူဖစ် စုဆောင်းခံရ္ဘပီး ထောင်ခဵခံရတာတောင် အသက် ၁၈ ိံြစ်မူပည့်သေးဘူး၊ ပထမအခဵက်က သူႛကိုူပန်လြတ်ပေးဖိုႛ၊ ဒုတိယအခဵက်က စစ်သားအူဖစ်နဲႛ စုဆောင်းတုန်းကလည်း တရားမဝင် စုဆောင်းခဲ့တာ ူဖစ်သလို အူပစ်ပေးတော့လည်း အ႟ြယ်မရောက်သေးတဲ့ ကလေးသူငယ် ဆိုင်ရာတရား႟ုံးကနေ စစ်ဆေးရမြာ ူဖစ်တဲ့အတြက် ဒီအမြတေမြြာ အူပစ်ရြိတဲ့သူတေကြို အရေးယူပေးဖိုႛ၊ နောက် အနာဂတ်မြာ ဒီလိုအူဖစ်တေမြူဖစ်အောင် စိစစ်ပေးမဲ့ အဖြဲႚအစည်းနဲႛ ဥပဒေတြေ ူပင်ဆင်ဖြဲႚစည်းပေးဖိုႛ လူႛအခြင့်အရေးလြပ်ရြားသူတေကြို တောင်းဆိုထားပၝတယ်လိုႛ AHRC က ေူပာခြင့်ရသူက ေူပာသြားတာပၝ။

AHRC ရဲ့ ထုတ်ူပန်တဲ့ ပန်ုကားခဵက်အရ ကိုပိုင်္ဘဖိြးအောင်ဟာ အသက် ၁၃ ိံြစ်အ႟ြယ်ကတည်းက ကလေးစစ်သားအူဖစ် စုဆောင်းခံရ္ဘပီး ၂ ိံြစ်အုကာ ရြေႚတန်းကနေ ထြက်ေူပးတဲ့အတြက် အသက် ၁၅ ိံြစ်အ႟ြယ်ကတည်းက ထောင်ဒဏ်ခဵ အူပစ်ပေးခံထားရတဲ့အေုကာင်း ပန်ုကားခဵက်မြာ ဖော်ူပထားပၝတယ်။

ကိုပိုင်္ဘဖိြးအောင်ဟာ ရန်ကုန် အရြေႚေူမာက်ပိုင်းမြာ မိဘဆေမြဵိြးတေနြဲႛ အတူနေရာကနေ တရားမဝင်စစ်တပ်ထဲ စစ်သားအူဖစ် စုဆောင်းခံခဲ့ရ္ဘပီး ပေဵာက်သြားကတည်းက မိဘဆေမြဵိြးတေကြ ရြာဖြေပေမဲ့ မတြေႚရြိခဲ့ပဲ ္ဘပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၇ ိံြစ်ကုန်ပိုင်းကမြ သံတြဲထောင်မြာ အကဵဉ်းကဵနေတာကို သိခဲ့ရတယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။ ူမန်မာစစ်အစိုးရအနေနဲႛ ဒီကနေႛမြာတောင် ကလေးစစ်သားတိုက်ဖဵက်ရေးကိင်္စကို လုပ်ဆောင်နေတယ်လိုႛ အစိုးရမီဒီယာတေမြြာ ေူပာတာရြိေုကာင်း၊ ဒၝပေမဲ့ AHRC ရဲ့ နယ်ေူမခံအဖြဲႚတေနြဲႛ တူခားလူႛအခြင့်အရေးအဖြဲႚတေရြဲ့အဆိုအရ ူမန်မာိံိုင်ငံက ကလေးစစ်သားကိင်္စကို အထူး စိုးရိမ်မိေုကာင်းလည်း သူကေူပာပၝတယ်။

ူမန်မာစစ်အစိုးရရဲ့ အ႟ြယ်မရောက်သေးသူ ကလေးသူငယ်မဵား စစ်မထြမ်းူခင်းက ကာကြယ်တားဆီး ထိန်းသိမ်းရေး ကော်မတီ ဥက္ကှူ စစ်ရေးခဵြပ် ဗိုလ်ခဵြပ် သူရူမင့်အောင်က ကော်မတီရဲ့ ၇ ဋ္ဌကိမ်ေူမာက် အစည်းအဝေးမြာ ၂၀၀၂ ခိုံြစ်ကနေ ၂၀၀၇ ခိုံြစ်အထိ ကာလအတြင်း ကလေးစစ်သား အမနြဲႛ အရေးယူခဲ့တဲ့ အရာရြိနဲႛစစ်သည် ၄၃ ဦးရြိတယ်လိုႛ ေူပာတဲ့အေုကာင်း ဇန်နဝၝရီ ၃၀ရက် ဒီကနေႛထုတ် ူမန်မာစစ်အစိုးရ သတင်းစာတေမြြာ ဖော်ူပထားပၝတယ်။

အမေရိကန်ူပည်ထောင်စု နယူးယောက်္ဘမိြႚအေူခစိုက် လူႛအခြင့်အရေးစောင့်ုကည့်ရေးအဖြဲႚဋ္ဌကီး Human Rights Watch က ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ အ႟ြယ်မရောက်သေးပဲ ကလေးစစ်သားအူဖစ် စုဆောင်းခံရသူ ၇ သောင်းခန်ႛရြိတယ်လိုႛ ခန်ႛမြန်းထားပၝတယ်။