ူမန်မာ့ိံိုင်ငံရေး ူဖစ်ပေၞတိုးတက်မြတြေ အိုင်အယ်လ်အိုအတြက် အထောက်အကူူပြ

အိုင်အယ်လ်အို အမြဆောင်အရာရြိခဵြ့ပ် Mr. Juan Somavia။ (photo: RFA)

ူမန်မာိံိုင်ငံအတြင်းက ိံိုင်ငံရေး အေူခအနေ ူဖစ်ပေၞ တိုးတက်မြတေဟြာ ိံိုင်ငံတကာ အလုပ်သမား အဖြဲႚခဵြပ် အိုင်အယ်လ်အိုရဲႚ လုပ်ငန်းဆောင်တာတေအြတြက် အထောက်အကူူပြိံိုင်ပၝတယ်လိုႚ ဂဵနီဗာအေူခစိုက် အိုင်အယ်လ်အို ကမ္တာ့အလုပ်သမားအဖြဲႚ အဋ္ဌကီးအကဲ Mr. Kari Tapiola က အာအက်ဖ်အေကို ေူပာုကားပၝတယ်။

အိုင်အယ်လ်အိုရဲႚ ူမန်မာိံိုင်ငံ အစီရင်ခံစာထဲမြာ အဓမ္ထလုပ်အားပေး ခိုင်းစေမကြိင်္စ သက်သက်ပဲ မဟုတ်ပဲ ိံိုင်ငံရေးူဖစ်ပေၞ ေူပာင်းလဲမြတေကြိုပၝ အသေအခဵာ ထည့်သြင်းဖော်ူပထားတာ တြေႚရပၝတယ်။

အစီရင်ခံစာ ပထမပိုင်းထဲမြာဆိုရင် စစ်အစိုးရ ဥက္ကဌ ဗိုလ်ခဵြပ်မြြးဋ္ဌကီးသန်းရေနြဲႚ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်တိုႚ အုကား တြေႚဆုံဆြေးေိံြးရေး ူဖစ်ေူမာက်ဖိုႚအတြက် ဋ္ဌကိြးပမ်းမမြဵားရြိနေတဲ့ အေုကာင်း၊ ညမထြက်ရ အမိန်ႚတြေ ထုတ်ထားဆဲူဖစ်ေုကာင်း၊ ဆ္ဋိံူပသူတြေ၊ ခေၝင်းဆောင်လိုႚ ယူဆရသူတေကြို ဖမ်းဆီးတာတြေ ညဖက်နေအိမ်တေမြြာ ဝင်ရောက် ရြာဖေတြာတေရြြိခဲ့တယ်လိုႚ ဖော်ူပထားပၝတယ်။

အစီရင်ခံစာ ဒုတိယပိုင်းထဲမြာတော့ အစီရင်ခံစာ ူဖည့်စြက်ရေးသားနေခဵိန်၊ ကုလသမဂ္ဂ အထူး ကိုယ်စားလြယ် အီဗရာဟင် ဂမ်ဘာရီဟာ ူမန်မာိံိုင်ငံထဲမြာ ရြိနေဆဲူဖစ်္ဘပီး မင်္စတာ ပေၞလို ဆာဂဵီယို ပင်နဲရိုးကတော့ မုကာခင် ရောက်လာတော့မြာလိုႛ မြတ်တမ်းတင် ထားပၝတယ်။ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်နဲႚ စစ်အစိုးရအုကား ဆက်ဆံရေးအတြက် အလုပ်သမား ဒု-ဝန်ဋ္ဌကီး ဦးအောင်ုကည်ကို ခန်ႚအပ်လိုက်တာကို လည်း ထည့်သြင်းဖော်ူပထားပၝတယ်။

ဒီလို ိံိုင်ငံရေး ူဖစ်ပေၞေူပာင်းလဲမြတေဟြာ အိုင်အယ်လ်အိုရဲႚ လုပ်ငန်းဆောင်တာတေကြို ပိုမိုအထောက်အကူ ူဖစ်စေပၝတယ်လိုႚ ဂဵနီဗာအေူခစိုက် အိုင်အယ်လ်အိုအဖြဲႚ အဋ္ဌကီးအကဲ Mr. Kari Tapiola က ေူပာပၝတယ်။

"တကယ်လိုႚ တြေႚဆုံဆြေးေိံြးရေးအောင်ူမင်မယ်ဆိုရင်၊ အုကပ်အတည်းတေကြို တကယ်ေူဖရြင်းဖိုႚ ဋ္ဌကိြးစားမယ်ဆိုရင်၊ အိုင်အယ်လ်အို လုပ်ငန်းတေအြတြက် ပို္ဘပီးလြယ်ကူခေဵာမြေႚ ိံိုင်ပၝတယ်။ လုပ်အားပေးမြ ပပေဵာက်ရေး လုပ်ငန်းတေအြတြက် အထောက်အကူူပြ ိံိုင်မြာပၝ။ အိုင်အယ်လ်အိုရဲႚ အခန်းကဏ္ပဟာ လုပ်အားပေးမြတြေ ပပေဵာက်ဖိုႚပၝလိုႚ Mr. Tapiola ကေူပာပၝတယ်။"

တဖက်မြာ ိံိုင်ငံရေး အေူခအနေတိုးတက် ူဖစ်ပေၞမြတြေ ရြိနေပေမဲ့ ူမန်မာိံိုင်ငံအတြင်း ကုလသမဂ္ဂ ရေးရာကိင်္စတေနြဲႚ ပတ်သက်ရင် တာဝန်အရြိဆုံးူဖစ်တဲ့ Mr. Charles Petrie ကို ဆက်လက် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခြင့် သက်တမ်းမတိုးပေးတော့တာနဲႚ ပတ်သက်္ဘပီး မေးုကည့်တဲ့ အခၝမြာတော့ အခုလိုေူပာပၝတယ်။

"အခုလို Mr. Petrie ကို ဆက်အလုပ်လုပ်ခြင့် မပေးတော့တာနဲႚ ပတ်သက်္ဘပီး အိုင်အယ်လ်အို အုပ်ခဵြပ်ရေးအဖြဲႚမြာ ဆြေးေိံြးတာတြေ မရြိသေးပၝဘူး၊ အေုကာင်းုကားထားတာပဲ ရြိပၝတယ်။ အုပ်ခဵြပ်ရေးအဖြဲႚ အနေနဲႚလည်း ဒီအပေၞမြာ ဘာမဆြုံးူဖတ်တာမရြိသေးပၝဘူး။ သူရဲႚ စြမ်းဆောင်ခဵက်တေဟြာ အိုင်အယ်လ်အိုအတြက် အထောက်အကူူပလြိုႚ အိုင်အယ်လ်အို ရုံးအဖြဲႚ အနေနဲႚသာ ူပတ်ူပတ်သားသား ဒီကိင်္စနဲႚ ပတ်သက်ူပီး ဆုံးူဖတ်ရပ်တည်နေတာပၝ။"

အခုအိုင်အယ်လ်အိုက လက်ခံရရြိထားတဲ့ တိုင်ုကားခဵက်တေနြဲႚ ပတ်သက်ရင် အစီရင်ခံစာထဲမြာ အသေးစိတ် ရြင်းူပထားတာ မရြိသလို သူႚအနေနဲႚလည်း ရြင်းူပိံိုင်ူခင်း မရြိတာကတော့ ဒီတိုင်ုကားခဵက်တေကြို စစ်အစိုးရဖက်က တရားဝင် လက်ခံထားတာေုကာင့် ူဖစ်တယ်လိုႚ ရြင်းူပပၝတယ်။

"ဒီတိုင်ုကားခဵက်ထဲ ထူးူခားတာ ိံြစ်ခုကတော့ ကလေးတေကြို စစ်တပ်ထဲ စစ်မထြမ်းခိုင်းတဲ့ ကိင်္စူဖစ်္ဘပီး၊ နောက်တိုင်ုကားခဵက် တခုကတော့ အရင်က တိုင်ဘူးသူတေကြပဲ အခု အိုင်အယ်လ်အိုနဲႚ စစ်အစိုးရအုကား သဘောတူထားတဲ့ အစီအစဉ်အတိုင်း တိုင်ုကားရာမြာ အဖမ်းခံလိုက်ရတဲ့ ကိင်္စပၝ။ ဒီဖမ်းဆီးမဟြာ မုကာခင်က ဆ္ဋိံူပမြတေကြို ိံြိပ်ကြပ်မြတေနြဲႚ စပ်ဆက်နေပၝတယ်။ ဒီဖမ်းဆီးမမြြာ အဖမ်းခံရသူ သုံးဦးကတော့ အိုင်အယ်လ်အိုက ုကားဝင် ဆောင်ရြက်မြေုကာင့် ူပန်လြတ်လာခဲ့ပၝ္ဘပီ တဦးတော့ ကဵန်ပၝသေးတယ်။ ဒၝပေမဲ့ စစ်အစိုးရဘက်တော့ ဒီလိုလြတ်ပေးလိုက်တာဟာ အိုင်အယ်လ်အိုနဲႚ ဘာမြ မသက်ဆိုင်ပၝဘူးလိုႚ ေူပာဆိုတဲ့ အေုကာင်းလဲ Mr. Tapiola က ေူပာဆိုခဲ့ပၝတယ်။"

အိုင်အယ်လ်အို အုပ်ခဵြပ်ရေးအဖြဲႚကို လာမဲ့ ိံိုဝင်ဘာ ၁၄ ရက် တင်ူပအစီရင်ခံမဲ့ ူမန်မာိံိုင်ငံ အေူခအနေအစီရင်ခံစာနဲႚ ပတ်သက်္ဘပီး အာအက်ဖ်အေ ဒေၞမေူပံြးအောင်က ဆက်သြယ် မေးူမန်းခဵက်ကို နားဆငိံိုင်ပၝတယ်။

• ဒေၞမေူပံြးအောင်ရဲႚဆက်သြယ်မေးူမန်းခဵက်
• Download story audio