ူမန်မာိံိုင်ငံဆိုင်ရာဆောင်းပၝး မလေးရြားဝန်ဋ္ဌကီးရေးသား

အာဆီယံ ိံြစ်ပတ်လည်ညီလာခံမတိုင်ခင် လက်ရြိ အာဆီယံသဘာပတိံိုင်ငူံဖစ်တဲ့ မလေးရြားရဲ့ ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီးူဖစ်တဲ့ မင်္စတာ ဆရက်ဒ် ဟာမစ်ဒ် အယ်လ်ဘာက The Wall Steet Journal သတင်းစာမြာ ူမန်မာိံိုင်ငံအေုကာင်းနဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး ဆောင်းပၝးတပုဒ် ရေးထားပၝတယ်။

အကယ်၍ ူမန်မာိံိုင်ငံအနေနဲႛ အာဆီယံနဲႛ ပူးပေၝင်းဆောင်႟ြက်မမြရြိတာပဲူဖစ်ူဖစ်၊ ူမန်မာိံိုင်ငံတြင်းိံိုင်ငံရေးစီးပြားရေးဆိုင်ရာ ူပြူပင်ေူပာင်းလဲမြတေမြလုပ်ဘူးဆိုရင် ူမန်မာိံိုင်ငံဘက်က ကာကြယ်ေူပာဆိုံိုင်တဲ့ အနေအထားမရြိတော့ဘူးလိုႛ ဆောင်းပၝးရြင် မလေးရြားိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီးက ဆိုပၝတယ်။

အာဆီယံရဲ့ လက်ရြောင်တဲ့ နည်းလမ်းေုကာင့် ူမန်မာစစ်အစိုးရအပေၞ ဖိအားပေးမနြဲႛဝေဖန်မြတြေ ပိုမို လမ်းပြင့်လာိံိုင်တယ်၊ တူခားအာဆီယံိံိုင်ငံ တခုခဵင်းအနေနဲႛလဲ ူမန်မာိံိုင်ငံအပေၞ ဖိအားပေးဖို့ ိံိုင်ငံတကာနဲႛ တက်တက့်က့က ဆောင်႟ြက်တာတြေ ရြိလာိံိုင်တယ်၊ နအဖစစ်အစိုးရရဲ့ အာဆီယံအပေၞ ေူပာင်းလဲမမြရြိတဲ့ သဘောထားေုကာင့် အခုလိုအေူခအနေ ရောက်လာတဲ့အပေၞ ူမန်မာစစ်အစိုးရကိုပဲ အူပစ်တင်ရမြာူဖစ်တယ် စသူဖင့် မလေးရြား ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီး မင်္စတာ ဆရက်ဒ် ဟာမစ်ဒ် အယ်လ်ဘာက ရေးသားထားပၝတယ်။

အာဆီယံအဖြဲႚနဲႛ ပူးပေၝင်းဆောင်႟ြက်မြ အရေးဋ္ဌကီးပုံကို ူမန်မာစစ်ခေၝင်းဆောင်တေကြို နားလည်အောင ေူပာူပခဲ့ေုကာင်း၊ ိံိုင်ငံတကာ က သည်းခံိံိုင်တဲ့ အတိုင်းအတာ ကုန်ဆုံး္ဘပီး ူပစ်ဒဏ်သတ်မြတ်တဲ့ အနေအထားရောက်မလာခင် အာဆီယံသာ ူမန်မာိံိုင်ငံအတြက် တခုတည်းသော မ္တေွာ်လင့်ခဵက်ရောင်ူခည် ူဖစ်တဲ့အေုကာင်းကိုလဲ မင်္စတာဆရက်ဒ်က အလေးထား ေူပာုကားခဲ့တဲ့အေုကာင်းလဲ ရေးသားထားပၝတယ်။ ကံမကောင်းစြာပဲ ူမန်မာစစ်အစိုးရက အာဆီယံရဲ့ ပူပန်မြတေကြို တမင်တကာ ဥပက္ခာူပြနေပုံရတယ်လိုႛ လဲဆိုထားပၝတယ်။ ၁၉၉၇ခိုံြစ် ူမန်မာိံိုင်ငံအာဆီယံအဖြဲႚဝင်ူဖစ်လာကတည်းက ဒီမိုကရေစီ ူပြူပင်ေူပာင်းလဲရေးတြေ ဆောင်႟ြကိံိုင်ရေးအတြက် နည်းလမ်းရြာခဲ့ေုကာင်း၊ တခဵိန်တည်မြာပဲ တဆင့်္ဘပီးတဆင့်ူပြူပင်ေူပာင်းလဲမြတြေ ဆောင်႟ြက် လာလိမ့်မယ်လိုႛ အာဆီယံကို အာမခံံထားခဲ့တာေုကာင့် ူမန်မာိံိုင်ငံအပေၞ ိံိုင်ငံတကာက ဖိအားပေးလာတာတောင် ူမန်မာိံိုင်ငံဘက်က ရပ်တည်တယ်လိုႛလဲ ရေးသားထားပၝတယ်။

ူမန်မာိံိုင်ငံတြင်း ိံိုင်ငံရေး၊ စီးပြားရေး ူပြူပင်ေူပာင်းလဲမြတြေ လမ်းမြန်ပေၞ ရောက်န္ဘေပီဆိုတာကို အာဆီယံကိုသာမက ိံိုင်ငံတကာကပၝ လက်ခံယုံုကည်လာအောင် စြမ်းဆောငိံိုင်ဖို့ ပဵက်ကြက်လာတဲ့အခၝမြာ ဒီအာမခံခဵက်တေလြဲ ပေဵာက်ကြယ်သြားခဲ့တယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။ ူမန်မာိံိုင်ငံေုကာင့် အာဆီယံအဖြဲႚရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာအပေၞ ထိခိုက်မြတေကြို ရိုးရိုးသားသား ပူပန်လာတဲ့ အဖြဲႚဝငိံိုင်ငံတေလြဲရြိတယ်လိုႛ အာဆီယံိံိုင်ငံတေရြဲ့ သဘောထားကို တစေ့တစောင်း ရေးသားထားပၝတယ်။ APEC ခေၞ အာရြ ပစိဖိတ် ပူးပေၝင်း ဆောင်႟ြက်ရေးအဖြဲႚ ဒၝမမြဟုတ် အာရြ-ဥရောပအစည်းအဝေးစတဲ့အဖြဲႚ တေနြဲႛ ဆြေးေိံြးပြဲတေမြြာ ူမန်မာိံိုင်ငံပၝဝငိံိုင်ဖို့ခဲရာခဲဆစ် နည်းလမ်းရြာရလေ့ရြိတယ်လိုႛ သူတိုႛ ုကံြတြေႚနေရတဲ့အခက်အခဲတေကြို မီးမောင်းထိုးေူပာူပထားပၝတယ်။

ဒီလိုအခက်အခဲတြေုကားမြာတောင် ူမန်မာိံိုင်ငံဘက်ကနေ အာဆီယံ ရပ်တည်ပေးခဲ့တယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။ ဒီမိုကရေစီ ူပြူပင်ေူပာင်းလဲရေးနဲႛ အမဵိြးသားူပန်လည်ူပြူပင်ရေးကို ဆောင်႟ြက်ရာမြာ လေးနက်မရြြိတယ်ဆိုတာကို အာဆီယံနဲႛ ိံိုင်ငံတကာကို ူပသိံိုင်ဖိုႛ ပဵက်ကြက်နေတယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။ ူမန်မာိံိုင်ငံတြင်း အရေးကိင်္စတေကြို ကိုင်တြယ် ေူဖရြင်းနေရတဲ့အပေၞ အာဆီယံအနေနဲႛ နားလည် အသိအမြတ်ူပြပေမဲ့ စစ်အစိုးရဟာ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်အပၝအဝင် တူခားိံိုင်ငံရေးအကဵဉ်းသားတေကြို ူပန်လြတ်ပေးဖို့ အာဆီယံရဲ့ တောင်းဆိုမြတေကြို လြယ်လြယ်ကူကူ လိုက်လေဵာမယ်ဆိုရင် လိုက်လေဵာလိုႛ ရခဲ့တယ်လိုႛလဲ ထောက်ူပထားပၝတယ်။

နိဂုံးခဵြပ်အနေနဲႛတော့ ူမန်မာိံိုင်ငံ ူပြူပင်ေူပာင်းလဲရေးအတြက် အာဆီယံတဖြဲႚတည်း ဆောင်႟ြက်လိုႛမရဘူးဆိုတာ သတိူပမြိေုကာင်း၊ ူမန်မာိံိုင်ငံရဲ့ တူခား အိမ်နီးခဵင်းတြေူဖစ်တဲ့ တ႟ုတ်နဲႛ အ္ဋိံိယိံိုင်ငံတေအြနေနဲႛလဲ ူမန်မာိံိုင်ငံ ူပြူပင်ေူပာင်းလဲရေးအတြက် တိုက်တြန်းိံိုင်တဲ့အနေအထားရြိေုကာင်း ဒီံြစိံိုင်ငံစလုံး ဟာ စီးပြားရေးအရရော၊ ိံိုင်ငံရေးအရပၝ ုသဇာညောင်းိံိုင်တဲ့ အနေအထားရြိေုကာင်း အုကူံပတြင်ူပထားပၝတယ်။ ူမန်မာိံိုင်ငံတြင်း ူပြူပင်ေူပာင်းလဲရေးနဲႛ အမဵိြးသား ူပန်လည်သင့်ူမတ်ရေးဟာ အာဆီယံသာမက တ႟ုတ်နဲႛ အ္ဋိံိယိံိုင်ငံတေအြတြက်ပၝ အကဵိြးရြိမြာပၝလိုႛ ဆောင်းပၝးရြင် မလေးရြားိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီး ဆရက်ဒ် ဟာမစ်ဒ် အယ်လ်ဘာက ဝေၝလ်စထရိ ဂဵာနယ်မြာ ရေးသားထားပၝတယ်။