ူမန်မာ အိုးအိမ်မဲ့ ဒုက္ခသည် ဦးရေတိုးတက်

နအဖ စစ်တပ်က လိုက်လံတိုက်ခိုက်၍ ကေဵး႟ြာ မီး႟ိြႚ ဖဵက်ဆီးမမြဵားရန်မြ ထြက်ေူပး နေုကရသော အိုးအိမ်မဲ့ ဒုက္ခသည်မဵား၏ မြတ်တမ်း ဓာတ်ပုံတခု ူဖစ်ပၝသည်။ (Photo: Free Burma Rangers)

ူမန်မာိံိုင်ငံ အရြေႚဘက်ူခမ်းမြာ ပုန်းအောင်းနေရတဲ့ ူပည်တြင်းအိုးအိမ်မဲ့ ဒုက္ခသည်အရေအတြက်က ၂၀၀၅ ခိုံြစ်မြာ ၅သိန်းခြဲနီးပၝးရြိသလို ထိုင်းူမန်မာနယ်စပ် ူမန်မာဒုက္ခသည် အရေအတြက်က ၂၀၀၇ ခိုံြစ် ဇန်နဝၝရီလမြာ တသန်း ခိုံြစ်သောင်းနီးပၝး ရြိတယ်လိုႛ ဒုက္ခသည်စခန်းတေကြို အကူအညီပေးနေတဲ့ ိံိုင်ငူံခား လူမြရေးအဖြဲႚအစည်းတခုရဲ့ အစီရင်ခံစာမြာ ဖော်ူပထားပၝတယ်။

TBBC ခေၞ ထိုင်းူမန်မာ နယ်စပ် အကူအညီပေးရေး အဖြဲႚအစည်းရဲ့ ထုတ်ူပန်ခဵက်အရဆိုရင် ရြမ်းူပည်နယ်မြာရြိတဲ့ ူပည်တြင်းအိုးအိမ်မဲ့ ဒုက္ခသည်အရေအတြက်က ိံြစ်သိန်းကေဵာ်၊ ကရင်နီူပည်နယ်မြာ ၉သောင်းကေဵာ်၊ ပဲခူးတိုင်းမြာ ိံြစ်သောင်းကေဵာ်၊ ကရင်ူပည်နယ်မြာ ၉သောင်း၊ မြန်ူပည်နယ်မြာ ၅သောင်း၊ တနသဿာရီတိုင်းမြာ ၇သောင်းရြိတယ်လိုႛ ဖော်ူပထားပၝတယ်။ တနည်းေူပာရရင် ရြမ်းူပည်နယ်မြာရြိတဲ့ ူပည်တြင်းအိုးအိမ်မဲ့ ဒုက္ခသည်အရေအတြက်က စုစုပေၝင်း ူပည်တြင်း အိုးအိမ်မဲ့ ဒုက္ခသည် အရေအတြက်ရဲ့ ၄၁ ရာိံြန်းရြိပၝတယ်။

TBBC အစီရင်ခံစာအရဆိုရင် ူမန်မာိံိုင်ငံ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ဒေသတေမြြာရြိတဲ့ ူပည်တြင်း အိုးအိမ်မဲ့ ဒုက္ခသည်အရေအတြက်က ၃သိန်းခြဲရြ္ဘိပီး နေရာသစ်မြာ ေ႟ြႚေူပာင်းနေရသူက တသိန်းကေဵာ်နဲႛ တိုက်ပြဲမရြိတဲ့ဒေသမြာ ၉သောင်းရြိပၝတယ်။ ၁၉၉၆ခုကနေ ၂၀၀၅ခိုံြစ်အတြင်း ူမန်မာိံိုင်ငံ ူပည်နယ်နဲႛတိုင်း ၆ ခုမြာ ေူပာင်းေ႟ြႚ ဖဵက်ဆီးခံရတဲ့ ႟ြာအရေအတြက်က သုံးထောင်နီးပၝးရြိတယ်လိုႛ TBBC အစီရင်ခံစာမြာ ဖော်ူပထားပၝတယ်။ အထူးသူဖင့် ရြမ်းူပည်နယ်အတြင်း ေူပာင်းေ႟ြႚဖဵက်ဆီးခံရတဲ့ ႟ြာအရေအတြက်က အမဵားဆုံးူဖစ်္ဘပီး စုစုပေၝင်းထက် ၅၄ ရာခိုငိံြန်းရြိပၝတယ်။

ဒ့ၝူပင် ထိုင်းူမန်မာနယ်စပ် ူမန်မာဒုက္ခသည် အရေအတြက်က ၂၀၀၇ ခိုံြစ် ဇန်နဝၝရီလမြာ တသန်း ခိုံြစ်သောင်းနီးပၝးရြိတယ်လိုႛ ဖော်ူပထားတဲ့အတြက် ၂၀၀၆ ခု ိံိုဝင်ဘာလကုန်ကထက် ၁၀ ရာိံြန်းနီးပၝး မဵားလာပၝတယ်။ ူမန်မာနယ်စပ်အနီးမြာရြိတဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းတေကြ ူမန်မာတေကြို အဓမ္ထ ေ႟ြႚေူပာင်းခံရသူတေလြိုႛ ထိုင်းအစိုးရက သတ်မြတ်ထားတဲ့အေုကာင်း ၂၀၀၆ ခိုံြစ် IOM ိံိုင်ငံတကာ ေ႟ြႚေူပာင်းသူမဵားဆိုင်ရာအဖြဲႚ အစီရင်ခံစာမြာ ဖော်ူပထားပၝတယ်။၊ ဒီဒုက္ခသည်စခန်းတေကြ ဒုက္ခသည် အမဵိြးအစားတေအြနေနဲႛ UNHCR ကို ဒုက္ခသည်အူဖစ် လ္တေွာက်ထားခငြ့်မရြိဘူးလိုႛ ထိုင်းအစိုးရက သတ်မြတ်ထားပၝတယ်။

ထိုင်းိံိုင်ငံ မဲဆောက်္ဘမိြႚနဲႛ ဗန်ကောက်္ဘမိြႚကို တိုက်႟ိုက်ရောက်လ္ဘာပီး ဒုက္ခသည်အူဖစ် လ္တေွာက်ထားသူတေကြိုတော့ ္ဘမိြႚူပဆိုင်ရာဒုက္ခသည်တေလြိုႛ တရားမဝင်သုံးိံြန်းပေမဲ့ ထိုင်းအစိုးရကတော့ ဒီလိုဒုက္ခသည်အမဵိြးအစားကို UNHCR အတြက် နေရပ်ူပန်ဖိုႛ စိုးရိမ်ရသူတြေ အဆင့်အတန်းအူဖစ် သတ်မြတ်ထား္ဘပီး ပင်ရင်းိံိုင်ငံကို ူပန်မပိုႛတော့ဘူးလိုႛ ဆိုပၝတယ်။၊ ဒီလိုဒုက္ခသည်အမဵိြးအစားထဲက UNHCR ကို လ္တေွာက်ထား္ဘပီး္ဘပီဆိုရင် သူတိုႛ လ္တေွာက်ထားခဵက်တေကြို အတည်မူပမြခဵင်း ဒုက္ခသည်လ္တေွာက်ထားသူမဵားအဆင့်လိုႛ သတ်မြတ်ထားပၝတယ်။ ဒီလိုဒုက္ခသည်အမဵိြးအစားတေအြနေနဲႛ ဒုက္ခသည်အူဖစ် UNHCR က တရားဝင် အသိအမြတ်ူပ္ဘြပီးရင် တတိယိံိုင်ငံ တခုခုမြာ ေူပာင်းေ႟ြႚအေူခခဵခြင့်ရြိတယ်လိုႛပၝ IOM အစီရင်ခံစာမြာ ရြင်းလင်းထားပၝတယ်။