ကုလသမဂ္ဂိံြင့် အမေရိကန်တိုႛ ူမန်မာိံိုင်ငံအရေး ထုတ်ဖော်ေူပာုကား

ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလြယ် မင်္စတာ အီဘရာဟင် ဂမ်ဘာရီသည် ယခုခရီးစဉ်တြင် ူမန်မာ့ဒီမိုကရေစီ ခေၝင်းဆောင် ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ကို ိံြစ်ဋ္ဌကိမ်တြေႛဆုံခဲ့ရာ အောက်တိုဘာ ၂ရက်နေႛက ဒုတိယတခေၝက် တြေႚဆုံစဉ် မြတ်တမ်းဓာတ်ပုံ ူဖစ်ပၝသည်။ (Photo: AFP) ပုံဋ္ဌကီးုကည့်လိုလ္တွင်။ >>

ူမန်မာိံိုင်ငံရဲ့ လူႛအခြင့်အရေးအေူခအနေဟာ ထိပ်တန်း ိံိုင်ငံတကာ အရေးကိင်္စတခုအူဖစ် ဆက်္ဘပီးရြိနေရမယ်လိုႛ ကုလသမဂ္ဂ အတြင်းရေးမြြးခဵြပ် မင်္စတာ ဘန်ကီမြန်းက အောက်တိုဘာ ၃ရက် ဗုဒ္ဌဟူးနေႛက ေူပာလိုက်ပၝတယ်။ အလားတူပဲ ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ္ဘငိမ်းခဵမ်းစြာ ဆ္ဋိံူပခဲ့ုကတဲ့ ရဟန်းရြင်လူတေကြို စစ်အစိုးရက ရက်စက်ုကမ်းုကြတ်စြာ ္ဘဖိခြြဲခဲ့တဲ့အပေၞ ိံိုင်ငံတကာက အရြိန်ူမၟင့် အရေးယူဆောင်႟ြက်ဖိုႛ အမေရိကန်ဥပဒေပညာရြင်တေနြဲႛ သံအမတ်ဋ္ဌကီးတေကြ ဝၝရြင်တန်ဒီစီ ္ဘမိြႚတော်မြာ ဗုဒ္ဌဟူးနေႛက တောင်းဆိုလိုက်ုကပၝတယ်။

ကုလသမဂ္ဂ အတြင်းရေးမြြးခဵြပ် မင်္စတာ ဘန်ကီမြန်းက ူမန်မာိံိုင်ငံအပေၞ ရြေႚဆက် အရေးယူဆောင်႟ြက်ဖိုႛအတြက် ကုလသမဂ္ဂ လု္ဘံခံြရေးကောင်စီနဲႛ အောက်တိုဘာ ၅ရက် လာမဲ့ သောုကာနေႛမြာ ဆြေးေိံြးဖိုႛ စီစဉ်ထားတယ်လိုႛလည်း ေူပာပၝတယ်။

ူမန်မာိံိုင်ငံကို လေးရက်ုကာသြားရောက်ခဲ့္ဘပီး စစ်ခေၝင်းဆောင်တေကြို လေးနက်တဲ့ သတင်းစကားပၝးခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ အထူးသံတမန် မင်္စတာဂမ်ဘာရီနဲႛလည်း ုကာသပတေးနေႛမြာ တြေႚဆုံမယ်လိုႛလည်း ဆိုပၝတယ်။ ရန်ကုန်္ဘမိြႚနေ လူထုကတော့ မင်္စတာဂမ်ဘာရီလည်း ူပန်သြားရော စစ်အစိုးရဟာ ညဉ်ႛနက်သန်းခေၝင်င်အခဵိန်မြာ လူတေကြို အိမ်တေထြဲကနေ ဆြဲထုတ် ဖမ်းဆီးတော့တာပၝပဲလိုႛ ေူပာုကပၝတယ်။ အဲဒီလို ဖမ်းဆီးခံရသူတေထြဲမြာ ကုလသမဂ္ဂ ဖြံႚ္ဘဖိြးရေးအစီအစဉ် (UNDP) ဝန်ထမ်းအမဵိြးသမီး တယောက်လည်း ပၝဝင်တယ် လိုႛ ကုလသမဂ္ဂ႟ုံးက ေူပာပၝတယ်။

မင်္စတာဂမ်ဘာရီရဲ့ ူမန်မာူပည်ခရီးစဉ်ဟာ အောင်ူမင်ပၝသလားလိုႛ မေးတဲ့အခၝ ကုလသမဂ္ဂ အတြင်းရေးမြြးခဵြပ် မင်္စတာ ဘန်ကီမြန်းက အောင်ူမင်တယ်လိုႛ မဆိုံိုင်ပၝဘူးလိုႛ ေူဖုကားခဲ့ပၝတယ်။ ကဵနော်တိုႛ လုပ်ရမဲ့ကိင်္စကို လုပ်နေတာပၝ၊ မင်္စတာဂမ်ဘာရီဟာ ူမန်မာစစ်အစိုးရ ခေၝင်းဆောင်တေနြဲႛရော၊ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်နဲႛပၝ တြေႚဆံိုံိုင်ခဲ့တယ်ဆိုတော့ ဘာပဲူဖစ်ူဖစ် တော်သေးရဲ့လိုႛ ဆိုရမြာပၝ၊ ိံိုဝင်ဘာလထဲမြာလည်း နောက်တဋ္ဌကိမ် လာိံိုင်တဲ့အေုကာင်း စစ်အစိုးရက သူႛကို အာမခံလိုက်ပၝတယ်လိုႛ မင်္စတာ ဘန်ကီမြန်းက ေူပာပၝတယ်။

မင်္စတာဂမ်ဘာရီဟာ လာမဲ့ သောုကာနေႛမနက်ကဵရင် ကုလသမဂ္ဂ လု္ဘံခံြရေးကောင်စီမြာ အစီရင်ခံစာ အကဵဉ်းခဵြပ်ကို တင်ူပမြာူဖစ်ပၝတယ်။ မင်္စတာဘန်ကီမြန်းကလည်း ိံိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်းအနေနဲႛ ူမန်မာစစ်အစိုးရရဲ့လုပ်ရပ်ကို ႟ြတ်ခဵူပစ်တင်တာအူပင် တူခားဘာတြေ ဆောင်႟ြကိံိုင်သလဲဆိုတာ လု္ဘံခံြရေးကောင်စီအဖြဲႚဝင်တေနြဲႛ ဆြေးေိံြးမြာ ူဖစ်တယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။

အာဆီယံအဖြဲႚကလည်း ္ဘငိမ်းခဵမ်းစြာ ဆ္ဋိံူပသူတေကြို ရက်စက်ုကမ်းုကြတ်စြာ ိံြိမ်နင်းခဲ့တဲ့ ူမန်မာ စစ်အစိုးရကို စက်ဆုတ်႟ြံရြာမိေုကာင်း၊ ္ဘငိမ်းခဵမ်းတဲ့နည်းနဲႛ ိံိုင်ငံရေးအေူဖရြာဖိုႛ တိုက်တြန်းေုကာင်း ေုကညာခဲ့ပၝတယ်။ မင်္စတာဘန်ကီမြန်းကလည်း ူမန်မာ ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီးအပၝအဝင် အာဆီယံ ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီးတေနြဲႛ တြေႚဆုံခဲ့စဉ်မြာ ူမန်မာိံိုင်ငံကိင်္စဟာ အာဆီယံအတြက် ိံိုင်ငံရေးအရ တာဝန်ရြိတယ်၊ အဖြဲႚအစည်းအရ တာဝန်ရြိတယ်၊ ဒၝကို ထိပ်တန်း ဦးစားပေးကိင်္စအူဖစ် ကဵနော် မြတ်ယူတယ်ဆိုတာကို ူပတ်ူပတ်သားသား ေူပာခဲ့ပၝတယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။

အထိန်းသိမ်းခံရတဲ့ UNDP ဝန်ထမ်းအတြက် ဘယ်လို ုကားဝင်ဆောင်႟ြက်ပေးမလဲလိုႛ မေးူမန်းတဲ့အခၝ ကဵနော်ဆောင်႟ြကိံိုင်တာ ဘာမဆိုဆောင်႟ြက်သြားမြာပၝ၊ ပထမ ဒီကိင်္စကို ူမန်မာိံိုင်ငံ လူႛအခြင့်အရေး အေူခအနေထဲက ူင်္ပံနာတခုအူဖစ် ကိုင်တြယ်ေူဖရြင်းမြာပၝ၊ ဒၝဟာ ိံိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းရဲ့ ထိပ်တန်းူင်္ပံနာတခုလည်း ူဖစ်ပၝတယ်လိုႛ မင်္စတာဘန်ကီမြန်းက ေူပာုကားလိုက်ပၝတယ်။

ဒီအတောအတြင်း ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ ္ဘငိမ်းခဵမ်းစြာ ဆ္ဋိံူပခဲ့ုကတဲ့ ရဟန်းရြင်လူတေကြို စစ်အစိုးရက ရက်စက်ုကမ်းုကြတ်စြာ ္ဘဖိခြြဲခဲ့တဲ့အပေၞ ိံိုင်ငံတကာက အရြိန်ူမၟင့် အရေးယူဆောင်႟ြက်ဖိုႛ အမေရိကန် ဥပဒေပညာရြင်တေနြဲႛ သံအမတ်ဋ္ဌကီးတေကြ ဝၝရြင်တန်ဒီစီ ္ဘမိြႚတော်မြာ ဗုဒ္ဌဟူးနေႛက တောင်းဆိုလိုက်ုကပၝတယ်။

အမေရိကန်လြတ်တော် ိံိုင်ငူံခားဆက်ဆံရေး ကော်မတီရဲ့ အရြေႚအာရနြဲႛ ပစိဖိတ်ဒေသဆိုင်ရာ ဆပ်ကော်မီတီကို အရြေႚအာရနြဲႛ ပစိဖိတ်ဒေသဆိုင်ရာ ဒုတိယ ိံိုင်ငူံခားရေးအရာရြိ မင်္စတာ စကော့ မာစီယယ်က တင်ူပရာမြာ ္ဘပီးခဲ့တဲ့အပတ်က ူမန်မာစစ်အစိုးရရဲ့ အုကမ်းဖက် ္ဘဖိခြြဲတာခံရလိုႛ သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ ဆ္ဋိံူပသူတေရြဲ့ အရေအတြက်ကို မသိရပေမဲ့ စစ်အစိုးရေူပာတဲ့ သေဆုံးသူ ၁၀ဦးထက် အဆပေၝင်းမဵားစြာ ပိုံိုင်ဖြယ်ရြိတယ်လိုႛ ေူပာပၝတယ်။ အဲဒၝအူပင် အမေရိကန် သမတ မင်္စတာ ဘုြရ်နဲႛ ိံိုင်ငူံခားရေးဝန်ဋ္ဌကီး မီးစ် ကြန်ဒိုလီဇာ ႟ိုက်စ်တိုႛကလည်း ူမန်မာစစ်အစိုးရပေၞ ိံိုင်ငံတကာရဲ့ တုန်ႛူပန်မကြို ဦးဆောင်နေုကေုကာင်း၊ ူမန်မာစစ်အစိုးရအပေၞ အာဆီယံအပၝအဝင် ိံိုင်ငံတကာရဲ့ ဖိအားအရြိန်ူမင့် တိုးတက်လာအောင် အမေရိကန်ူပည်ထောင်စုက ဆောင်႟ြက်နေေုကာင်း ေူပာုကားခဲ့ပၝတယ်။

ူမန်မာိံိုင်ငံအရေးကို ကုလသမဂ္ဂ လု္ဘံခံြရေးကောင်စီရဲ့ အာ႟ုံူပြ စရာ ူင်္ပံနာတရပ်ူဖစ်အောင် အမေရိကန်ူပည်ထောင်စုက ဆောင်႟ြက်မြာ ူဖစ်္ဘပီး တ႟ုတ်၊ အ္ဋိံိယနဲႛ ဂဵပန်တိုႛကိုလည်း ူမန်မာ့ိံိုင်ငံရေး အေူပာင်းအလဲအတြက် ုသဇာသုံး ဆောင်႟ြက်ုကဖိုႛ တိုက်တြန်းလိုက်ပၝတယ်။

အရြေႚအာရနြဲႛ ပစိဖိတ်ဒေသဆိုင်ရာ ဆပ်ကော်မတီအဖြဲႚဝင် ဒီမိုကရက်တစ် လြတ်တော်အမတ် ဂဋ္ဋန်ကယ်ရီကလည်း ူမန်မာစစ်အစိုးရအပေၞ ိံိုင်ငံရေးဖိအားပေးဖိုႛအတြက် တ႟ုတ်ူပည်ဟာ အဓိကကဵေုကာင်း၊ တကယ်လိုႛ တ႟ုတ်အစိုးရဟာ ူမန်မာစစ်အစိုးရရဲ့ ကိုယ့်ူပည်သူကိုယ် မတရား သတ်ူဖတ်နေတာတေကြို ရပ်တန်းကရပ်အောင်၊ ိံိုင်ငံရေးအေူပာင်းအလဲ ူဖစ်အောင် သူႛရဲ့ုသဇာကို မသုံးစြဲဘူးဆိုရင် ဒၝဟာ တ႟ုတ်ူပည်က ၂၀၀၈ ခိုံြစ်မြာ ကဵင်းပမဲ့ အိုလံပစ်ပြဲအပေၞ တစုံတရာ ထိခိုက်မြ ရြိလာလိမ့်မယ်လိုႛ ေူပာဆိုခဲ့တာပၝ။ ူမန်မာစစ်အစိုးရ အခုလောက်အထိ တည်္ဘမဲနေတာဟာ ိံိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းက အေူပာင်းအလဲူဖစ်အောင် လုံလောက်တဲ့ ဖိအားမပေးခဲ့လိုႛပၝလိုႛ မင်္စတာဂဋ္ဋန်ကယ်ရီက ေူပာသြားခဲ့ပၝတယ်။

ဆပ်ကော်မတီဥက္ကှူ မီးစ် ဘာဘရာ ဘောက်ဆာကလည်း ူမန်မာူပည်သူလူထုဟာ လြတ်ေူမာက်ဖိုႛ တောင်းဆိုနေုကပၝတယ်၊ တကမႝာလုံးဟာ ူမန်မာူပည်သူတေဘြက်က ရပ်ုကဖိုႛ အခဵိန်တန်ပၝ္ဘပီလိုႛ ေူပာုကားခဲ့ပၝတယ်။